⚖️ Zaštita od nasilja u porodici u zakonodavstvu Republike Srbije⚖️
Teodora Vuksanović
Zakonodavstvo Republike Srbije predviđa dva oblika zaštite od nasilja u porodici i to Porodičnim zakonom i Krivičnim zakonikom. Ovi postupci se pokreću odvojeno, ali se lice ne mora opredeliti za jedan vid zaštite, naprotiv, ono može pokrenuti oba postupka koja će se voditi istovremeno.
Član 197. Porodičnog zakona nasilje u porodici definiše kao ponašanje kojim jedan član porodice ugrožava telesni integritet, duševno zdravlje ili spokojstvo drugog člana porodice. Članovima porodice u smislu Porodičnog zakona smatraju se supružnici, ivši supružnici, vanbračni partneri, bivši vanbračni partneri, deca, roditelji, krvni srodnici, tazbinski i adoptivni srodnici, lica koja vezuje hraniteljstvo. Zakon izričito navodi da će se članovima porodice smatrati lica koja su živela ili žive u istom domaćinstvu kao i lica koja su međusobno bila ili su još uvek u emotivnoj ili seksualnoj vezi, iako nikada nisu živela u istom domaćinstvu.
U porodično-pravnom sporu postupak pokreće član porodice prema kome je nasilje izvršeno, njegov zakonski zastupnik, javni tužilac i organ starateljstva.
Nasiljem u porodici naročito se smatra:
1. nanošenje ili pokušaj nanošenja telesne povrede;
2. izazivanje straha pretnjom ubistva ili nanošenja telesne povrede članu porodice ili njemu bliskom licu;
3. prisiljavanje na seksualni odnos;
4. navođenje na seksualni odnos ili seksualni odnos sa licem koje nije navršilo 14. godinu života ili nemoćnim licem;
5. ograničavanje slobode kretanja ili komuniciranja sa trećim licima;
6. vređanje, kao i svako drugo drsko, bezobzirno i zlonamerno ponašanje.
Mere zaštite od nasilja u porodici jesu:
1. izdavanje naloga za iseljenje iz porodičnog stana ili kuće, bez obzira na pravo svojine odnosno zakupa nepokretnosti;
2. izdavanje naloga za useljenje u porodični stan ili kuću, bez obzira na pravo svojine odnosno zakupa nepokretnosti;
3. zabrana približavanja članu porodice na određenoj udaljenosti;
4. zabrana pristupa u prostor oko mesta stanovanja ili mesta rada člana porodice;
5. zabrana daljeg uznemiravanja člana porodice.
Mera zaštite od nasilja u porodici može trajati najviše godinu dana.
Krivičnim zakonikom Republike Srbije predviđeno je nasilje u porodici kao krivično delo koje čini onaj ko primenom nasilja, pretnjom da će napasti na život ili telo, drskim ili bezobzirnim ponašanjem ugrožava spokojstvo, telesni integritet ili duševno stanje člana svoje porodice. Kazna predviđena za osnovni oblik je kazna zatvora od 3 meseca do 3 godine.
Teži oblik krivičnog dela čini onaj ko pri izvršenju ovog dela koristi oružje, opasno oruđe ili drugo sredstvo podobno da telo teško povredi ili zdravlje teško naruši. To može biti na primer alat, metalna šipka ili čak drvena, nož, sekira, oružje, veći kamen, ašov i tako dalje. Propisana kazna za ovaj oblik je kazna zatvora od 6 meseci do 5 godina.
Još teži oblik ovog krivičnog dela postoji ukoliko je žrtvi nanesena:
teška telesna povreda pod kojom se podrazumeva da je prilikom napada žrtvi doveden u opasnost život ili uništen, trajno i znatno oštećen ili oslabljen neki važan deo tela ili neki važan organ, ako je prouzrokovana trajna nesposobnost za rad, ako je žrtvi trajno i teško narušeno zdravlje i ako je unakaženost. trajno i teško narušeno zdravlje ili je delo učinjeno prema maloletnom licu.
Kazna za ovaj oblik krivičnog dela je zatvor od 2 do 10 godina.
Najteži oblik ovog krivičnog dela postoji ako nastupi smrt napadnutog lica i u tom slučaju će se izreći kazna zatvora od 3 do 15 godina.
